Dieta w cukrzycy

Określenie cukrzyca obejmuje wiele różnych dziedzicznych oraz nabytych chorób, których wspólną cechą jest podwyższony poziom glukozy we krwi. Może on wynikać z zarówno z upośledzonego wydzielania, jak też z nieprawidłowego działania insuliny. Trzustka wydziela różne hormony (wśród nich insulinę) do krwi oraz enzymy konieczne do trawienia pokarmów, które przewodem trzustkowym docierają do dwunastnicy. Insulinę wydzielają komórki beta, zgrupowane w trzustce w postaci wysepek. Aktualna klasyfikacja obejmuje cztery rodzaje cukrzycy.

Cukrzyca typu 1:

Dotyczy około 10% chorych na cukrzycę na świecie. Głównie młodych, szczupłych osób, u których początek cukrzycy wyrażony jest zazwyczaj dość dramatycznymi objawami (wypijanie dużych ilości płynów, oddawanie dużych ilości moczu, osłabienie i chudnięcie mimo zwiększonego apetytu). Przyczyną jest nadmierna odpowiedź układu odpornościowego przeciwko komórkom beta trzustki.

Cukrzyca typu 2:

Obejmuje większość (około 90%) spośród ponad 200 milionów diabetyków na świecie. Występuje zazwyczaj po 40 roku życia, z nadwagą lub otyłością. Jest dziedziczna. Główne czynniki przyśpieszające rozwój cukrzycy typu 2 to zmniejszona aktywność fizyczna i spożywanie wysokoenergetycznych pokarmów.

Cukrzyca typu 3:

Jest to cukrzyca, która doprowadziła do zniszczenia trzustki (wskutek alkoholizmu, urazu, nowotworu lub infekcji wirusowej). Niektóre choroby przysadki, nadnerczy lub tarczycy, których wyleczenie może spowodować ustąpienie cukrzycy typu 3.

Cukrzyca u kobiet w ciąży.

Jeżeli w trakcie ciąży zostaje rozpoznana u kobiety hiperglikemia, jest to cukrzyca ciążowa.

Dieta w cukrzycy

W podręcznikach dotyczących żywienia w cukrzycy już od lat zwracano uwagę na zróżnicowany wpływ różnych rodzajów węglowodanów na szybkość wzrostu poziomu glukozy we krwi oraz zalecano wybieranie do spożycia tych, które wolno i niezbyt wysoko podnosiły poziom glukozy we krwi. Wprowadzenie pojęcia indeksu glikemicznego pozwoliło na układanie jadłospisu ułatwiającego dobrą kontrolę cukrzycy.

Odpowiednio dobrana dieta znacznie poprawia jakość życia oraz zmniejsza ryzyko rozwoju powikłań towarzyszących cukrzycy. U osób z nadwagą bądź otyłością, leczenie dietetyczne jest niezbędne do uzyskania redukcji masy ciała. Dlatego leczenie cukrzycy jest złożone tzn. oprócz leczenia farmakologicznego lub insulinoterapii obejmuje również odpowiednia dieta. Według badań, osoby, które stosowały się do diety cukrzycowej u pacjentów z rozpoznaną cukrzycą, może zmniejszyć stężenie glukozy, stężenie cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi a także obniżyć ciśnienie tętnicze, a co za tym idzie poprawa samopoczucia i stanu zdrowia.

Na powstanie cukrzycy wpływ mają:

• uwarunkowania genetyczne
• zakażenia wirusowe
• nadwaga.

Skoro właściwe odżywianie stanowi podstawę leczenia w cukrzycy, jadłospis dla cukrzyka powinien zawierać wszystkie składniki pokarmowe: węglowodany, białka, tłuszcze oraz witaminy, składniki mineralne i błonnik.

Składniki odżywcze powinny pokrywać zapotrzebowanie energetyczne w następujących proporcjach: węglowodany 45-50 proc., tłuszcze 30-35 proc., białka 15-20 proc.

Jadłospis dla cukrzyków powinien być bogaty w warzywa, zwłaszcza ziemniaki, groch, fasolę, soczewicę oraz inne warzywa zawierające magnez. O ile zieloną sałatę i świeże ogórki można jeść w dowolnych ilościach, dania dla cukrzyków powinny być pozbawione tłuszczów zwierzęcych takich jak smalec, boczek, tłuste mięsa i wędliny. Z mięs należy wybierać tylko chude gatunki usuwając z nich widoczny tłuszcz. Powinno się również zrezygnować z masła, majonezu, śmietany i mleka. Z tłuszczów roślinnych szczególnie polecana jest oliwa z oliwek (z pierwszego tłoczenia) i olej rzepakowy.

Dania dla cukrzyków powinny być obfite w pełnoziarniste produkty zbożowe (kasze, płatki, pieczywo razowe typu graham). Należy unikać soli i cukru oraz produktów zawierających ich dużą ilość. Warto wystrzegać się słodkich soków i napojów, dżemów, słodyczy, miodu, oraz żółtych serów i słonych wędlin. Po godzinie 18 nie należy jeść owoców. Jadłospis cukrzyka powinien być pozbawiony bananów, daktyli, winogron i owoców suszonych.

Potrawy powinny być sporządzane metodą: gotowania na wodzie, duszenia z małą ilością tłuszczu, gotowania na parze, pieczenia bez tłuszczu w rękawie, folii do grillowania. Należy unikać potraw smażonych i panierowanych. Przygotowując dania z warzyw i produktów zbożowych nie należy ich rozgotowywać.

Owoce stanowią istotny składnik zbilansowanej diety. Nie powinna być ona pozbawiona owoców, które są bogatym źródłem wartości odżywczych. Jednak owoce powinny być traktowane tak, jak pozostałe produkty zawierające węglowodany. Owoce w diecie dla cukrzyków to głównie owoce cytrusowe (z racji małej zawartości węglowodanów). Owoce dla cukrzyka: agrest, ananasy, arbuzy, awokado, borówki, brzoskwinie, cytryny, czarne jagody, czereśnie, grejpfruty, gruszki, jabłka, jeżyny, maliny, mandarynki, melony, morele, papaje, pomarańcze, porzeczki (białe i czerwone), poziomki, truskawki, wiśnie, żurawiny.

Cynamon obniża poziom glukozy we krwi. Wpływa także korzystnie na profil lipidów w surowicy krwi u osób z cukrzycą typu 2 oraz wzmacnia układ odpornościowy. Jest źródłem antyoksydantów i ma działanie bakteriobójcze.

Dieta dla cukrzyka może być punktem wyjścia do zdrowego trybu życia przez odrzucenie niewłaściwego sposobu odżywiania. Najlepsza dieta diabetyka to taka, którą opracujesz sam w oparciu o fachową wiedzę, własne gusta kulinarne i konsultację lekarską.